اخیرا مردم در مراکز خرید و فروشگاههای حضوری و آنلاین لوازم خانگی دستگاههای مختلفی را مشاهده میکنند که دارای اینورتر هستند. افراد، این دستگاهها را برای منزل یا محل کار خود میخرند و از آنها استفاده میکنند، اما تعداد کمی از آنها تعریف دقیق اینورتر را میدانند و با نحوه کار آن آشنا هستند. زیرا نه تنها آگهیهای های بازرگانی، بلکه نمایندگان فروش نیز توضیحی در مورد اینورتر نمیدهند.
اینورتر چیست و چه کاری انجام میدهد؟
اینورترها دستگاههای الکترونیکی هستند که جریان مستقیم یا DC را به جریان متناوب یا AC تبدیل میکنند. این دستگاهها معمولا با نام درایوهای AC یا درایو فرکانس متغیر نیز شناخته میشوند و علاوه بر تبدیل جریان، وظیفه کنترل سرعت و گشتاور موتورهای الکتریکی را نیز بر عهده دارند.
موتورهای الکتریکی که در اکثر وسایل الکترونیکی اطراف ما وجود دارند، نیاز به انرژی برق دارند و برای جلوگیری از اتلاف انرژی در این موتورها، لازم است سرعت موتور با فرآیند مورد نیاز مطابقت داشته باشد. اتلاف انرژی در کارخانهها موجب به خطر افتادن آنها میشود و به همین دلیل، صاحبان کارخانهها از اینورتر استفاده میکنند تا موتورهای الکتریکی را کنترل و بهره وری و صرفه جویی در انرژی را افزایش دهند.
درایو AC بین منبع تغذیه و موتور الکتریکی کار میکند و برق ابتدا به درایو AC میرود و پس از تنظیم قدرت، به موتور ارسال میشود. این درایو از یک مدار میانی DC، یک مدار تبدیل معکوس و یک واحد یک سوکننده یک طرفه یا دو طرفه تشکیل میشود. واحد یک سوکننده یک طرفه میتواند موتور را با گرفتن انرژی از شبکه الکتریکی شتاب داده و راه اندازه کند و واحد یک سوکننده دو طرفه، میتواند انرزی چرخش مکانیکی را از موتور گرفته و به سیستم الکتریکی بازگرداند. یک مدار DC نیز، توان الکتریکی را برای استفاده واحد تبدیل معکوس ذخیره میکند.
پیش از دریافت برق تنظیم شده توسط موتور، برق فرآیندی را در داخل درایو AC طی میکند. در واقع، برق ورودی ابتدا به واحد یک سوکننده میرود و ولتاژ AC به DC تبدیل میشود. سپس مدار میانی DC، ولتاژ DC را صاف کرده و به منظور تبدیل مجدد ولتاژ DC به ولتاژ AC، در مدار تبدیل معکوس جریان پیدا میکند.
مزایا و فوائد استفاده از اینورتر
صرفه جویی در مصرف انرژی
کنترل چرخش موتور هنگام استفاده از درایوهای AC، میتواند مصرف انرژی را 20 تا 50 درصد کاهش دهد.
راهانداز نرم یا سافت استارتر
درایو AC، با ارائه توان در فرکانس پایین موتور را راه اندازی میکند و برای رسیدن به سرعت مورد نظر، فرکانس و سرعت موتور را به تدریج افزایش میدهد.
کنترل جریان راه اندازی
استفاده از درایو AC موجب کاهش جریان راه اندازی میشود و عمر موتور را افزایش میدهد.
کاهش اختلالات خط برق
راه اندازی یک موتور AC در سرتاسر خط برق میتواند تخلیه بسیار بزرگی را در سیستم توزیع برق ایجاد کند و باعث کاهش ولتاژ شود. در واقع، درایو AC این کاهش ولتاژ را با حذف برق از موتور از بین میبرد.
تغییر جهت چرخش آسان
درایوهای AC میتوانند عملیات شروع و توقف را به صورت مکرر انجام دهند و پس از تغییر فرمان چرخش، برای تغییر جهت چرخش تنها جریان کمی لازم است.
نصب آسان
درایوهای AC از قبل برنامهریزی و قدرت کنترل لوازم جانبی، خطوط ارتباطی و سرنخهای موتور نیز از قبل سیم کشی میشوند. در واقع پیمانکار هنگام نصب آنها فقط باید خط را به منبع تغذیه درایو AC وصل کنند.
محدود کردن مقدار گشتاور اعمال شده به موتور
درایوهای AC با کنترل دقیق گشتاور میتوانند از موتورها در برابر آسیب محافظت کنند. در واقع این درایوها را میتوان به گونهای تنظیم کرد که مقدار گشتاور اعمال شده به موتور را محدود کند.
حذف اجزای محرک مکانیکی
یک درایو AC میتواند سرعت کم یا زیاد مورد نیاز برای بار را ارائه دهد و همین موضوع باعث صرفه جویی در هزینه تعمیر و نگهداری میشود.
انواع درایو AC
درایوهای AC را میتوان به دو دسته کلی درایو AC ولتاژ پایین و ولتاژ متوسط تقسیم کرد.
یک درایو AC ولتاژ پایین دارای خروجی 240 تا 600 ولت جریان متناوب است و معمولا در تسمه نقاله، کمپرسور و پمپها مورد استفاده قرار میگیرد. این درایوها استرس بسیار کمی به موتور وارد میکنند و به تعمیر و نگهداری کمی نیاز دارند. یک درایو AC ولتاژ پایین انرژی کمی مصرف میکند و هزینه تولید را کاهش میدهد. این درایوها همچنین جریان بیشتری تولید میکنند و اگر با ماشینهای اسب بخار بالا مورد استفاده قرار گیرند، گرمای بیشتری تولید میشود و در نتیجه محیط مورد نظر آنها باید مجهز به سیستم تهویه مناسب باشد.
یک درایو AC ولتاژ متوسط در موتورهای الکتریکی عظیم و چند مگاواتی موجود در نیروگاهها و کارخانههای فرآوری فلزات استفاده میشود. این درایوها دارای خروجی 4160 هستند و میتوانن این میزان را تا 69000 افزایش دهند. یک درایو AC ولتاژ متوسط به بریکر و ترانسفورماتور بزرگتر و گرانتر نیاز دارد و اندازه آنها از نظر فیزیکی بزرگتر از مدل قبلی میباشد. تعمیر و نگهداری این درایوها تنها باید توسط یک متخصص انجام شود.
نتیجه گیری
مصرف کنندگان و شرکتهای معمولی همواره به دنبال صرفه جویی در مصرف انرژی هستند و همین موضوع موجب افزایش استفاده از اینورترها در ماشین آلات و وسایل معمولی شده است. اینور ترها نقش بسیار مهمی در صرفه جویی انرژی دارند و به صورت مخفی در اتاقهایی با تهویه مناسب قرار میگیرند.